Μαθαίνοντας μερικές λέξεις στα ισλανδικά

Από το σάιτ Expert Village που διαθέτει δωρεάν μια σειρά από βίντεο-εγχειρίδια προετοιμασμένα από επαγγελματίες για μια μεγάλη γκάμα θεμάτων επέλεξα δύο για την εκμάθηση της ισλανδική γλώσσας. Το πρώτο είναι για τους χαιρετισμούς στα ισλανδικά και το δεύτερο για τις βασικές λέξεις επικοινωνίας (ναι, όχι, παρακαλώ, ευχαριστώ). Το κάθε βίντεο είναι σύντομο και δίνει πολύ καθαρά την προφορά, τη σημασία και την ορθογραφία της κάθε λέξης και φράσης. Η δασκάλα μας είναι η Ισλανδή Eva Natalja Robertsdattir που διδάσκει ισλανδικά και τραγούδι για πάνω από πέντε χρόνια. Μπορείτε να δείτε και τα 30 βίντεο της σειράς στη σελίδα της Νατάλια στο Expert Village.

Η εκμάθηση της γλώσσας, έστω κάποιων στοιχείων της, είναι αναγκαία για να έρθει κανείς πιο κοντά με τον πληθυσμό σε μια χώρα, να καταλάβει περισσότερο τι συμβαίνει εκεί. Βέβαια για να μάθει κανείς ισλανδικά, όπως και κάθε άλλη γλώσσα, και να επικοινωνεί ή να διαβάζει χρειάζονται πολύ περισσότερο από 30 βίντεο. Παίρνουμε πάντως μια γεύση.

Simple Greetings in Icelandic Language -- powered by ExpertVillage.com

Communications Phrases in Icelandic Language -- powered by ExpertVillage.com

Nattura, tο νέο single της Bjork

Náttúra λέγεται το τελευταίο single της Bjork που κυκλοφόρησε διεθνώς χτες, ενώ είχε κυκλοφορήσει στην Ισλανδία και τα iTunes από την προηγούμενη εβδομάδα. Είναι το πρώτο σόλο single της Bjork εξολοκλήρου στα ισλανδικά, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο. Στα φωνητικά έχει συμβάλει και ο Thom Yorke των Radiohead, αν και έμμεσα, με αρχεία που μοιράστηκε με τη Bjork, παρά με ειδική ηχογράφηση για το single της.

Το εξώφυλλο του single Náttúra

Το θέμα του τραγουδιού είναι όπως φαίνεται και από τον τίτλο η φύση. Συγκεκριμένα, πρόκειται για συμμετοχή της Bjork σε μια καμπάνια ενάντια στα χυτήρια αλουμινίου στην Ισλανδία και τη σχεδιαζόμενη επέκταση τους και έρχεται σε συνέχεια της μεγάλης οικολογικής συναυλίας με τον τίτλο Náttúra επίσης που έγινε τον Ιούνιο στο Ρέικιαβικ με τη συμμετοχή 30.000 ανθρώπων ή περίπου του 10% του πληθυσμού της χώρας. Παρόλο που είναι εύκολο να βρει κανείς το τραγούδι, μπορεί κανείς να το αγοράσει ή να δωρήσει χρήματα στο nattura.info, καθώς όλα τα έσοδα πηγαίνουν για την ομώνυμη καμπάνια.

Με αφορμή αυτό το βίντεο, πρέπει να παραδεχτώ ότι, πέρα από τη μουσική, εμένα μου αρέσουν πολύ και τα "βιντεοκλίπ" της Bjork.

Η "Ελευθεροτυπία" αντιγράφει το "Πάμε Ισλανδία!"

Screenshot από το σάιτ της εφημερίδας

Ανοίγοντας σήμερα το πρωί την Ελευθεροτυπία μου και κοιτάζοντας να δω τι λεει για την Ισλανδία με περίμενε μία έκπληξη. Η δημοσιογράφος Ιωάννα Νιαώτη έχει βασίσει το άρθρο της με τίτλο "Αποτύχατε, παραιτηθείτε!" στη σελίδα 12 και έχει αντιγράψει αυτολεξεί ολόκληρα κομμάτια από το χτεσινό ποστ μου "Νέα διαδήλωση στην Ισλανδία ζητάει την παραίτηση του πρωθυπουργού".

Συγκεκριμένα, σχεδόν το μισό άρθρο, ολόκληρη η τρίτη παράγραφος, είναι η αντιγραφή με ελάχιστες περικοπές αυτών που έγραφα για τη στάση των Ισλανδών απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για τις παρακάτω γραμμές από το ποστ μου:

Στη διαδήλωση αυτή τέθηκε από διαδηλωτές και το θέμα της άμεσης ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ενισχυθεί η υποστήριξη των Ισλανδών στην ΕΕ ως ομπρέλα προστασίας από την οικονομική κρίση, κυρίως στο νομισματικό τομέα, αφού η ισλανδική κορόνα εξακολουθεί να μην ανταλλάσσεται πρακτικά στις διεθνείς αγορές. Κατά της ένταξης είναι παραδοσιακά το κυβερνών Κόμμα Ανεξαρτησίας, καθώς θέλει τη διατήρηση της αλιείας αποκλειστικά από την ισλανδικό αλιευτικό στόλο σε μια ζώνη 200 μιλίων γύρω από τη χώρα όπως ισχύει ως σήμερα, ως αποτέλεσμα των "Πολέμων του Μπακαλιάρου". Πρόσφατα όμως ο Υπουργός Αλιείας, από το ίδιο κόμμα, θερμός πολέμιος της ΕΕ, δήλωσε πως έχει αλλάξει γνώμη.

Και σε άλλα σημεία πάντως υπάρχει αντιγραφή με κάποια παράφραση όμως και πιο αποσπασματικά, όπως εκεί που γίνεται αναφορά στις διαδηλώσεις όχι μόνο στο Ρέικιαβικ, αλλά "και σε άλλες μεγάλες πόλεις", εκεί που γράφει για τα "πλακάτ με φωτογραφίες" (φωτογραφία είχα γράψει εγώ) του πρωθυπουργού που κράταγαν οι διαδηλωτές, καθώς και στην αναφορά στο διοικητική της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας ως "αρχιτέκτονα του ισλανδικού θαύματος", με το "ισλανδικό θαύμα εντός εισαγωγικών στο κείμενο της Ελευθεροτυπίας όπως ειρωνικά το είχα βάλει και εγώ στο ποστ μου. Κάποιες από αυτές τις πληροφορίες δεν τις ανέφεραν καν τα διεθνή ειδησιογραφικά πρακτορεία.

Γνωρίζω τις δύσκολες συνθήκες εργασίας κάτω από τις οποίες δουλεύουν οι δημοσιογράφοι, συνθήκες πιεστικές και με αναθέσεις για τα πιο ποικίλα και διαφορετικά θέματα. Και ως τώρα ήξερα ότι ειδικά στη διεθνή ειδησιογραφία γίνεται κυρίως αντιγραφή και περίληψη από ειδησεογραφικά πρακτορεία και τα διεθνή ΜΜΕ. Αυτό όμως είναι ένα ανώτερο στάδιο, η αντιγραφή από μπλογκ (πιθανόν μέσω των Athens Indymedia και indy.gr, όπου αναδημοσιεύτηκε το ποστ, πιθανόν με search μέσω του Google). Σε κάθε περίπτωση είναι παραπλανητική η αναφορά στο τέλος του άρθρου της Ελευθεροτυπίας μόνο των BBC, Ασοσιέτεντ Πρες και Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων ως πηγών. Κάπου εκεί θα έπρεπε να λέει και "Πάμε Ισλανδία!", μιας και μιλάμε μάλιστα για λέξη προς λέξη αντιγραφή.

Update:
Δείτε στα σχόλια για την απάντηση της δημοσιογράφου.

Νέα διαδήλωση στην Ισλανδία ζητάει την παραίτηση του πρωθυπουργού

Νέα μεγάλη διαδήλωση έγινε το Σάββατο στο Ρέικιαβικ για τρίτη συνεχή εβδομάδα με κεντρικό σύνθημα "Ας σπάσουμε τη φωνή των ηγετών". Η συμμετοχή ήταν της τάξης των 2.000 διαδηλωτών (αντίστοιχο με 75.000 διαδηλωτές στην Αθήνα) και αυτή τη φορά έγιναν διαδηλώσεις και στο βορρά στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ισλανδίας, το Άκουρεϊρι (Akureyri, πληθυσμός 17.300) και στα ανατολικά στο πολύ μικρό αλλά με σημαντικό λιμάνι Σέιδισφγερδουρ (Seyðisfjöður, πληθυσμός 800). Η σημαντικότερη όμως εξέλιξη είναι στους πολιτικούς στόχους των διαδηλώσεων. Κύριος στόχος αυτήν τη φορά ήταν ο πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε, από το δεξιό Κόμμα Ανεξαρτησίας, με τη φωτογραφία του να βρίσκεται σε περίοπτη θέση μέσα στη διαδήλωση και τη διαδήλωση να καταλήγει στην έδρα της κυβέρνησης, ενώ την προηγούμενη φορά είχε μείνει στην πλατεία μπροστά στο κοινοβούλιο. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την παραίτησή του μαζι με το παλαιότερο αίτημα της παραίτησης του διευθυντή της Κεντρικής Τράπεζας Ντέβιντ Όντσον, πρώην πρωθυπουργού και αρχιτέκτονα του "ισλανδικού θαύματος", επίσης του Κόμματος Ανεξαρτησίας.

Στη διαδήλωση αυτή τέθηκε από διαδηλωτές και το θέμα της άμεσης ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ενισχυθεί η υποστήριξη των Ισλανδών στην ΕΕ ως ομπρέλα προστασίας από την οικονομική κρίση, κυρίως στο νομισματικό τομέα, αφού η ισλανδική κορόνα εξακολουθεί να μην ανταλλάσσεται πρακτικά στις διεθνείς αγορές. Κατά της ένταξης είναι παραδοσιακά το κυβερνών Κόμμα Ανεξαρτησίας, καθώς θέλει τη διατήρηση της αλιείας αποκλειστικά από την ισλανδικό αλιευτικό στόλο σε μια ζώνη 200 μιλίων γύρω από τη χώρα όπως ισχύει ως σήμερα, ως αποτέλεσμα των "Πολέμων του Μπακαλιάρου". Πρόσφατα όμως ο Υπουργός Αλιείας, από το ίδιο κόμμα, θερμός πολέμιος της ΕΕ, δήλωσε πως έχει αλλάξει γνώμη. Εναντίον της ένταξης τάσσεται με διαφοροποιημένο σκεπτικό το αριστερό Αριστερό-Πράσινο Κίνημα, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης με 14.3%, που προβάλει σα μοντέλο την περίπτωση της Νορβηγίας.

Στο μέτωπο των επιτακτικά αναγκαίων δανείων που χρειάζεται η χώρα, η ισλανδική κυβέρνηση ζήτησε επίσημα 2 δισεκατομμύρια δολάρια (1.6 δις ευρώ) από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με το οποίο έχει υπάρξει μια πρώτη συμφωνία που μένει να επικυρωθεί από το ΔΝΤ. Οι όροι που τέθηκαν ήταν η επιβολή λιτότητας, αλλά η ισλανδική κυβέρνηση δηλώνει ότι κατάφερε να εξασφαλίσει ότι δε θα ιδιωτικοποιήσει το σημαντικό και μεγάλο κρατικό Ταμείο Χρηματοδότησης Κατοικίας. Τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια όμως δεν είναι αρκετά και στόχος είναι να συγκεντρωθούν άλλα 4, πιθανό από τις σκανδιναβικές χώρες και την Ιαπωνία. Οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία έχουν παγώσει, αν και η επιτυχία τους είχε προεξοφληθεί και είχε πυροδοτήσει τη γεωπολιτική φαντασία σε διεθνές επίπεδο.

Βίντεο από τον Ισλανδό μπλόγκερ Dori Sig

Ένα petition αλληλεγγύης για την κρίση στην Ισλανδία

Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό ψήφισμα που ξεκίνησε από Ισλανδούς που έχουν ζήσει και σπουδάσει στη Βρετανία για το πώς παρουσιάζονται οι Ισλανδοί κυρίως στη Βρετανία αλλά και γενικότερα με την κρίση που έχει ξεσπάσει. Το ζήτημα έχει προκύψει ειδικά στη Βρετανία όταν ο Γκόρντον Μπραουν χρησιμοποίησε τον αντιτρομοκρατικό νόμο για να παγώσει τα περιουσιακά στοιχεία της ισλανδικής τράπεζας Landsbanki που δραστηριοποιείται στη Βρετανία μετά τη χρεοκοπία της θυγατρικής της Icesave και την πιθανότητα το ισλανδικό κράτος να μην καλύψει το ποσό των 20,000 ευρώ που εγγυάται για κάθε καταθέτη. Ο αντιτρομοκρατικός νόμος δεν προβλέπει κάτι για τέτοιες περιπτώσεις, αλλά μόνο για το πάγωμα χρημάτων τρομοκρατικών οργανώσεων. Εδώ έγινε "ελαστική" ερμηνεία του. Η βρετανική κυβέρνηση δε θεωρεί βέβαια ότι οι Ισλανδοί ή η συγκεκριμένη ισλανδική τράπεζα είναι τρομοκράτες, αλλά η χρήση αυτού του νόμου έχει προκαλέσει κατακραυγή και έχει συμβάλει να αντιμετωπίζουν οι Ισλανδοί στο εξωτερικό υποτιμητικές και επιθετικές συμπεριφορές σα να έφταιγαν όλοι για το τι έκαναν οι τράπεζες.

Μπορείτε να δείτε και να υπογράψετε το petition στο Icelanders are NOT terrotists Είναι πολύ ωραίες και ευρηματικές οι φωτογραφίες που έχουν βγάλει αρκετοί Ισλανδοί. Μέσα σε δύο μέρες πάνω από 40,000 άτομα έχουν υπογράψει, κυρίως Ισλανδοί, αλλά και Βρετανοί και άλλοι σε ένδειξη αλληλεγγύης. Οπότε όποιος θέλει μπορεί να υπογράψει.

Το κείμενο δεν είναι απαραίτητα αυτό που θα ήθελα, από πλευράς επιχειρηματολογίας. Δε γίνεται τόσο καλά φανερή η διάκριση ανάμεσα στις μεγάλες ευθύνες των Ισλανδών τραπεζιτών και της ισλανδικής κυβέρνησης και τους Ισλανδούς πολίτες που δεν ευθύνονται. Θα μπορούσε να επιμείνει και στο πόσο εύκολο είναι οι διάφοροι "αντιτρομοκρατικοί" νόμοι και οι υπερεξουσίες που δίνουν να χρησιμοποιηθούν για εντελώς άσχετους σκοπούς. Η αναφορά στο ΝΑΤΟ, από την άλλη, και η συμμετοχή της Ισλανδίας δεν είναι και πολύ τιμητική για την Ισλανδία καθώς η χώρα στήριξε τον πόλεμο στο Ιράκ κ.ά.

Τέλος πάντων, θα ήθελαν να δω τι λέτε και εσείς. Εγώ, πάντως, "μετά ωρίμου σκέψεως" και παρά τις επιφυλάξεις αποφάσισα να υπογράψω, έτσι, ως ένδειξη αλληλεγγύης.

O ουρανός στην Ισλανδία με timelapse φωτογραφίες

Η τεχνική του timelapse είναι ένα βίντεο ή μια σειρά από φωτογραφίες που παίζονται διαδοχικά σε γρήγορο χρόνο.

Ντοκιμαντέρ για την ισλανδική μουσική σκηνή κυκλοφόρησε με το περιοδικό Sonik

Κυκλοφόρησε σήμερα το τεύχος Οκτωβρίου του μουσικού περιοδικού Sonik με dvd με το ντοκιμαντέρ Screaming Masterpiece για τη μουσική σκηνή της Ισλανδίας. Είναι ντοκιμαντέρ του 2006, διάρκειας 84 λεπτών και περιλαμβάνει αποσπάσματα συναυλιών των Björk, Sigur Rós, Slowblow, Múm, Ghostigital, Quarashi, Singapore Sling, Bang Gang, Mugison, Minus και άλλων. Το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι των Άρι Αλεξάντερ και Έρις Μάνιουσον. Το περιοδικό με το dvd κάνει €6.

Στο ίδιο το τεύχος του περιοδικού περιλαμβάνεται και άρθρο για τη σύγχρονη μουσική στην Ισλανδία, που όμως είναι πολύ σύντομο, μόλις τέσσερις σελίδες συνολικά με μόνο δυόμιση σελίδες κείμενο. Στο άρθρο, πέρα από το ότι αναφέρονται πολλά συγκροτήματα εξαιρετικά συνοπτικά, έχουν γίνει μαντάρα πολλά ισλανδικά ονόματα, πιθανόν στην προσπάθεια να γραφτούν με την ιδιαίτερη ισλανδική αλφάβητο. Τα προβλήματα πάντως δεν περιορίζονται σε αυτό, αφού π.χ. το γνωστό ισλανδικό φεστιβάλ Iceland Airwaves αναφέρεται ως Airways Festival. Γενικά το άρθρο είναι πρόχειρο και αποτυγχάνει ως συμπλήρωμα και υποστήριξη του dvd. Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στα άλλα περιεχόμενα του περιοδικού εδώ.

Το dvd δεν τον έχω δει ακόμα, αλλά πιστεύω ότι είναι κάτι που θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς αν ενδιαφέρεται για κάποιο από τα συγκροτήματα στα οποία αναφέρεται ή συνολικά για τη μουσική στην Ισλανδία. Γι' αυτό και το πήρα το τεύχος και σας ενημερώνω και εσάς ότι κυκλοφόρησε κάτι τέτοιο, με δεδομένο μάλιστα ότι €6 για ένα dvd δεν είναι πολλά, ώστε να πει κανείς ότι θα ήταν καλύτερο να ψάξει να το βρει μέσω κάποιου τόρεντ ή να περιμένει να ανέβει κάπου. Και είναι βέβαια και το περιοδικό. Προσεχώς, εντυπώσεις και από το ίδιο το ντοκιμαντέρ.

Το τραγούδι Gobbledigook των Sigur Ros

Το Gobbledigook είναι το πρώτο κομμάτι από το τελευταίο άλμπουμ του ισλανδικού ποστ-ροκ συγκροτήματος Sigur Rós, δεύτερου σε φήμη στην ισλανδική μουσική σκηνή μόνο μετά τη Μπιόρκ. Το άλμπουμ είναι το Með Suð Í Eyrum Við Spilum Endalaust, το οποίο διαβάζεται περίπου "Μεδ σουδ ι έιρουμ βιδ σπίλουμ ένταλουστ" και μεταφράζεται "με ένα βουητό στα αυτιά μας παίζουμε ατελείωτα". Κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2008. Οι Sigur Rós διαβάζονται "Σίγουρ-ροους" και το όνομά τους σημαίνει "τριαντάφυλλο νίκης". Ονομάστηκαν έτσι από το όνομα της αδελφής του κιθαρίστα και τραγουδιστή του συγκροτήματος Γιόουν "Γιόουνσι" Θόουρ Πίρκισον (Jón “Jónsi” Þór Birgisson) που γεννήθηκε την ίδια μέρα με την ίδρυση του συγκροτήματος το 1994. Ο Γιόουνσι παίζει ηλεκτρική κιθάρα με έναν ιδιαίτερο, χαρακτηριστικό τρόπο, χρησιμοποιώντας το δοξάρι από ένα τσέλο! (Δείτε και τη φωτό στο slideshow πάνω δεξιά, είναι η "πράσινη"). Gobbledigook ("γκάμπλεντιγκουκ") τώρα είναι μια αγγλική λέξη που σημαίνει "τα ακαταλαβίστικα", θα λέγαμε στα ελληνικά, ένα σχόλιο πιθανόν και για τα Hopelandic (κατά το Icelandic), την αυτοσχέδια και ασυνάρτητη γλώσσα που χρησιμοποιεί συχνά σε κομμάτια του το συγκρότημα. Το κομμάτι αυτό πάντως, πλην του αγγλικού τίτλου, είναι στα ισλανδικά. Τους στίχους με την αγγλική τους μετάφραση μπορείτε να τους δείτε στο LyricWiki.org. Δεν πρόκειται βέβαια και τόσο για στίχους, με τη συνηθισμένη έννοια του όρου, καθώς το τραγούδι όπως και το βίντεο που το συνοδεύει βασίζονται στην αίσθηση που δίνουν παρά στα συγκεκριμένα λόγια που χρησιμοποιούνται. Εξάλλου, τα ποστ-ροκ χαρακτήριστικά του συγκροτήματος, η χρήση δηλαδή ροκ ενορχήστρωσης για μη τυπικά ροκ αποτελέσματα, αξιοποιούνται συχνά για να δοθεί ένα ambient-ατμοσφαιρικό αποτέλεσμα, με ιδιαίτερα παιχνιδιάρικη και ονειρική, θα έλεγα, διάθεση στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο του άλμπουμ και από το συγκεκριμένο βίντεο.

Μεγάλη διαδήλωση στην Ισλανδία για την οικονομική κρίση

Η μεγάλη διαδήλωση του Σαββάτου μπροστά από το Άλθινγκ, το ισλανδικό κοινοβούλιο.

Μεγάλη διαδήλωση έγινε το Σάββατο 18 Οκτωβρίου στο Ρέικιαβικ για την οικονομική κρίση με αιχμή την παραίτηση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας και πρώην πρωθυπουργού Ντέιβιντ Όντσον. Στη διαδήλωση συμμετείχαν, σύμφωνα με το ειδησιογραφικό πρακτορείο Ρόιτερς περισσότερα από 2.000 άτομο, ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός για μια χώρα 320.000 (σα να γινόταν στην Αθήνα διαδήλωση 75.000 ανθρώπων). Το σύνθημα που κυριάρχησε ήταν "Ντέιβιντ φύγε!".

Την προηγούμενη εβδομάδα, την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου, είχε γίνει, όπως γράφαμε, η πρώτη διαδήλωση στην Ισλανδία για την οικονομική κρίση και την παραίτηση του Ντέιβιντ Όντσον, με τη συμμετοχή όμως 200 ατόμων. Είχε προηγηθεί μόνο μία μουσική εκδήλωση με στοιχεία διαμαρτυρίας στις 8 Οκτωβρίου. Ο χαρακτήρας των εκδηλώσεων και η συμμετοχή δείχνουν κλιμάκωση των διαμαρτυριών.

Η Ισλανδία δεν έχει πάρει ακόμα κάποιο δάνειο ούτε από τη Ρωσία ούτε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρόλο που συζητά και με τους δύο. Πήρε όμως από 200 εκατομμύρια ευρώ από κάθε μία από τις κεντρικές τράπεζες της Νορβηγίας και της Δανίας. Δεν πρόκειται για δάνειο, αλλά για συμφωνία ανταλλαγής (currency swap) των αντίστοιχων ποσών σε ισλανδικές κορόνες με ευρώ για την ενίσχυση των συναλλαγματικών της αποθεμάτων. Με τη Ρωσία γίνεται συζήτηση για δάνειο ύψους 4 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η ισλανδική κορόνα σχεδόν δεν ανταλλάσσεται στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος, ενώ όταν αυτό συμβαίνει οι τιμές κυμαίνονται στις 275 κορόνες για 1 ευρώ. Στο εσωτερικό η κεντρική τράπεζα ανταλλάσσει 150 κορόνες με 1 ευρώ! Έτσι, υπάρχει διαφορετική ισοτιμία για την κορόνα εντός και εκτός Ισλανδίας. Η προηγούμενη προσπάθεια της κεντρικής τράπεζας να κλειδώσει το νόμισμα μια βδομάδα πριν ήταν στις 131 κορόνες για ένα ευρώ. Συνάλλαγμα μπορεί να πάρει κανείς είτε μέχρι 300 δολάρια με την επίδειξη εισιτηρίου για ταξίδι στο εξωτερικό είτε αν πρόκειται για εισαγωγή τροφίμων, φαρμάκων ή καυσίμων. Η κυβέρνηση πάντως ήταν καθησυχαστική ότι υπάρχουν αποθέματα τροφίμων για 4-5 χωρίς να γίνει κάποια νέα εισαγωγή.

Ρεπορτάζ από το Ρόιτερς (αγγλικά)

Το χρηματιστήριο άνοιξε την Τρίτη μετά από σχεδόν μια βδομάδα που ήταν κλειστό με πτώση 75%, κάτι που οφείλεται στο ότι η τιμή των μετοχών των τριών κυριότερων μετοχών, τώρα κάτω από κρατικό έλεγχο και χρεοκοπημένων, θεωρήθηκε μηδενική. Η θυγατρική της Kaupthing στη Νορβηγία πέρασε στον έλεγχο του κράτους, ενώ η θυγατρική της στο Λουξεμβούργο προχώρησε σε αναστολή πληρωμών. Και οι τρεις τράπεζες γίνονται σταδιακά "νέες τράπεζες" και αναλαμβάνουν τα περιουσιακά στοιχεία των "παλιών" τραπεζών μέσα στη χώρα με κεφαλαιακή ενίσχυση από το κράτος. Έτσι μετά τη Nýi Glitnir, όπου χάθηκαν 97 θέσεις εργασίας, ιδρύθηκε και η Nýi Landsbanki και 300 υπάλληλοι θα απολυθούν από τη νέα τράπεζα, αν και αρχικά υπολογίζονταν στους 500. Για την επανακεφαλαιοποίηση των δύο τραπεζών το κράτος χρειάστηκε να βάλει 310 δισεκατομμύρια κορόνες (2 δισεκατομμύρια ευρώ) ή το 24% του ΑΕΠ. Αυτή τη βδομάδα θα ιδρυθεί και η Nýja Kaupthing, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για την αγορά της από τα ισλανδικά ασφαλιστικά ταμεία.

Τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας μειώθηκαν κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, από το 15.5% στο 13%, για να διευκολυνθεί ο εσωτερικός δανεισμός. Αρχίζει να εμφανίζεται και πιο έντονο το πρόβλημα του πληθωρισμού, η τιμή στο γάλα π.χ. θα αυξηθεί κατά 11% από 1η Νοέμβρη. Οι μόνοι που έχουν λόγους να χαίρονται είναι οι Ισλανδοί ταξιδιωτικοί πράκτορες, αφού σημειώθηκε αύξηση πάνω από 400% στις κρατήσεις, αν και βρισκόμαστε στην αρχή μόνο της νέας τουριστικής σεζόν.

Και μέσα σε όλα αυτά η Ισλανδία δεν κατάφερε να εκλεγεί μη-μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κάτι τέτοιο έτσι κι αλλιώς θα ήταν δύσκολο, αλλά αυτές οι ψηφοφορίες έχουν σχέση και με τη δυνατότητα της κάθε χώρας "να ξοδέψει χρήματα για να στηρίξει την υποψηφιότητά της", όπως λέγετε κομψά. Δυνατότητα σαφώς περιορισμένη αυτές τις μέρες για την Ισλανδία.

Για περισσότερες φωτογραφίες και βίντεο από τη διαδήλωση επισκεφτείτε το αγγλόφωνο ισλανδικό μπλογκ Iceland photos - videos - and more.

Υ.Γ. Εγώ βιντεοκλίπ των Sigur Ros ήθελα να ανεβάσω σήμερα, αλλά η επικαιρότητα δε με αφήνει.

Φθινοπωρινό ταξίδι στην Ισλανδία

Φθινοπωρινό Ρέικιαβικ. Φωτογραφία από τη λίμνη Tjörnin (Τγέρνιν)
στο κέντρο της πόλης. Στα δεξιά το Δημαρχείο του Ρέικιαβικ.

Για το σαββατοκύριακο θα ήθελα να προτείνω μια από τις καλύτερες αφηγήσεις και παρουσιάσεις συγχρόνως που διάβασα για ταξίδι στην Ισλανδία. Πρόκειται για την ανάρτηση Ισλανδία (Ρέυκιαβικ - Γύρος νησιού) από τον χρήστη McElk στο ελληνικό ταξιδιωτικό φόρουμ travel stories μετά το πρόσφατο δεκαήμερο ταξίδι του με τη γυναίκα του στα μέσα Σεπτέμβρη (πριν την κρίση, έχετε το υπόψη σας και για τιμές που δίνει). Πέρα από την καλοοργανωμένη ταξιδιωτική πρόταση έξω από κάποιο τουριστικό γκρουπ και την παρουσίαση των όσων είδαν, έχει και πολύ ενδιαφέροντα οικονομικά στοιχεία για το ταξίδι. Μην ξεχάσετε να ρίξετε μια ματιά και στις πολλές φωτογραφίες που έχει ανεβάσει.

Η ατυχία να τυπώνεις ένα ισλανδικό περιοδικό ακριβώς πριν την οικονομική κρίση

"Τα 'λεγα 'γω!" Πόσοι θα μπορούσαν να ισχυριστούν κάτι τέτοιο για τη σημερινή οικονομική κρίση και ιδιαίτερα για τη δραματική τροπή που πήρε στην Ισλανδία; Πιθανόν ελάχιστοι. Δεν είναι λίγοι βέβαια αυτοί που κάνουν πως δε θυμούνται τι έλεγαν μερικές μέρες πριν. Κάποιοι όμως στάθηκαν ιδιαίτερα άτυχοι.

Το ισλανδικό περιοδικό στα αγγλικά Issues & Images of Iceland του φθινοπώρου του 2008, που εκδίδεται για το Εμπορικό Συμβούλιο της Ισλανδία από τις εκδόσεις Heimur που βγάζουν και το Iceland Review, ήταν μας δείχνει τι μπορεί να πάθει κανείς. Κυκλοφόρησε στα τέλη του Σεπτέμβρη, ακριβώς στην αρχή της οικονομικής κρίσης. Από τις ημερομηνίες που αναφέρονται η ύλη πρέπει να έκλεισε στις 11 Σεπτέμβρη, 18 ημέρες πριν κρατικοποιηθεί η πρώτη ισλανδική τράπεζα, η Glitnir. Το περιοδικό περιλαμβάνει ωραίες φωτογραφίες και αρκετά σύντομα κείμενα για αρκετά ενδιαφέροντα θέματα. Περιλαμβάνει όμως και κάτι ακόμα. Στη σελίδα 22 υπάρχει ρεπορτάζ για τον Lárus Welding, διευθύνοντα σύμβουλο της Glitnir τότε. Στο ρεπορτάζ διαπιστώνονται ότι οι ισλανδικές τράπεζες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά η Glitnir είναι "καλά προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει την καταιγίδα". Όχι ακριβώς, θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς σήμερα...

Το "Επιχειρηματικό και Πολιτικό Ημερολόγιο" που δημοσιεύεται στη σελίδα 20 είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον. Περιλαμβάνει τα γεγονότα από τις αρχές Ιούνη ως τις 10 Σεμπτέμβρη, ακριβώς την περίοδο που η κρίση εκκολαπτόταν. Μέσα από τις μικρές αλλά περιεκτικές αυτές ειδήσεις αναγνωρίζει κανείς τα σημάδια μιας κρίσης που έρχεται, ίσως όχι τόσο βαριάς όσο τελικά ήταν: κάποια δήλωση για την ανάγκη να υιοθετήσει η Ισλανδία το ευρώ, προβλήματα με την υποτίμηση του νομίσματος, κάποιες συγχωνεύσεις χρηματοπιστωτικών εταιρειών, ένα δάνειο για την κυβέρνηση της τάξης των 300 εκατομμυρίων ευρώ που ίσως άργησε, η χρεοκοπία του ισλανδικών συμφερόντων ταξιδιωτικού πρακτορείου XL. Διαβάζουμε παρ' όλα αυτά και το διεισδυτικό σχόλιο των Financial Times στις 5 Αυγούστου:

...κρίνοντας από τα αποτελέσματα του δευτέρου τριμήνου των τριών μεγαλύτερων εμπορικών τραπεζών της Ισλανδίας, της Glitnir, της Landsbanki και της Kaupthing, οι δραστηριότητές τους βασίζονται σε στέρεο έδαφος. Αν και η πιστωτική στενότητα επηρέασαν σίγουρα τα κέρδη τους η χρηματοοικονομική τους δύναμη, οι βασικές τους δραστηριότητες και οι κύριες πηγές τους απέδωσαν παρ' όλα αυτά καλά αποτελέσματα.

Όχι και τόσο στέρεο, τελικά... Γι' αυτό ίσως κυκλοφορούν όλα αυτά τα ανέκδοτα με οικονομολόγους, ότι είναι πολύ καλοί στο να προβλέπουν εγκαίρως την ...προηγούμενη κρίση.

I&I Issues and Images of Iceland Autumn 2008 - Upload a Document to Scribd

Ο Φλόκι το Κοράκι και η οικονομική κρίση στην Ισλανδία

Ο Φλόκι το Κοράκι, γιος του Βίλγκερνταρ (ισλανδικά: Hrafna-Flóki, Flóki Vilgerðarson) από τη Νορβηγία, που έζησε τον 10ο αιώνα, ήταν ο πρώτος εξερευνητής της Ισλανδίας που προσέγγισε ηθελημένα το νησί με σκοπό να εγκατασταθεί. Παρόλο που δεν τα κατάφερε τελικά για περισσότερο από ένα χειμώνα, έμεινε γνωστός στην ιστορία της αποίκισης του νησιού από τους Βίκινγκς, όπως καταγράφεται στο Landnámabók, το "Βιβλίο των Αποικισμών", για δύο πράγματα. Το ένα είναι ότι έδωσε στο νησί το όνομα που έχει ως σήμερα, Ísland, "νησί των πάγων" (πρβ. αγγλικά Ice-land). Το άλλο είναι ότι προσπάθησε να βρει το δρόμο του για το νησί χρησιμοποιώντας τα τρία κοράκια του. Τα άφησε ελεύθερα να πετάξουν. Το ένα στράφηκε πίσω στο λιμάνι. Το δεύτερο γύρισε στο πλοίο. Το τρίτο όμως πέταξε προς τον ωκεανό και το νησί που θα γινόταν γνωστό ως Ισλανδία. Αυτό το κοράκι ακολούθησε ο Φλόκι και εγκαταστάθηκε στα δυτικά του νησιού. Από αυτή τη "μέθοδο" ναυσιπλοΐας πήρε κι ο ίδιος την προσωνυμία "το κοράκι".

Η ιστορία, παρόλο που αναφέρεται στους πολυθεϊστές Βίκινγκς, καταγράφτηκε από τον Ισλανδό χριστιανό χρονικογράφο του 12ου αιώνα Άρι Θόργκιλσον τον Σοφό. Και πράγματι θυμίζει έντονα την ιστορία του Νώε που έστειλε ένα κοράκι και δύο περιστέρια για να βρει γη μετά τον κατακλυσμό.

Η ιστορία αυτή και η εικόνα (από ισλανδικό γραμματόσημο για τη σκανδιναβική έκθεση γραμματοσήμων Nordia του 2003 στο Ρέικιαβικ) μπορούν ίσως να λειτουργήσουν ως σύμβολο για τη σημερινή κατάσταση της Ισλανδίας, που βγαίνει από έναν κατακλυσμό και αναζητεί τη ρότα της, όχι μόνο στέλνοντας αξιωματούχους σε Ανατολή και Δύση για να εξασφαλίσουν δάνεια, αλλά και ψάχνοντας ποιο κοινωνικό μοντέλο θα διαδεχτεί την "ελεύθερη" αγορά των ιδιωτικών τραπεζών χωρίς κανένα κοινωνικό και κυβερνητικό έλεγχο.

Iceland Airwaves 2008

Παρά τα προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης, ξεκινάει την Τετάρτη και θα διαρκέσει 5 μέρες το μουσικό φεστιβάλ Iceland Airwaves στο Ρέικιαβικ. Είναι η δέκατη χρονιά που διοργανώνεται, είναι το μεγαλύτερο μουσικό γεγονός στην χώρα και επικεντρώνεται στην παρουσίαση νέων μουσικών από την Ισλανδία και το εξωτερικό.

Για όσους από εμάς δε θα έχουν την τύχη να το παρακολουθήσουν από κοντά, μπορούμε να ακούσουμε και να κατεβάσουμε από τη σελίδα του βρετανικού Guardian 10 ισλανδικά κομμάτια που επέλεξαν οι διοργανωτές του φεστιβάλ.

Από το Iceland Review μπορούμε να διαβάσουμε για τα σημαντικότερα συγκροτήματα από την Ισλανδία και το εξωτερικό που θα παίξουν στο φεστιβάλ, ενώ δίνονται και λινκς για τα σάιτ τους και τις σελίδες τους στο myspace.

Η υποτιμημένη ισλανδική κορόνα και τα ταξίδια στην Ισλανδία

Κατά βάθος αισθάνεται άσχημα κανείς με τέτοιες σκέψεις. Μια χώρα ολόκληρη βρίσκεται σε μια μεγάλη οικονομική κρίση, άνθρωποι βλέπουν τις οικονομίες τους να συρρικνώνονται στις περιορισμένες εγγυήσεις που δίνει το κράτος, τα ασφαλιστικά ταμεία χάνουν περιουσιακά στοιχεία που θα οδηγήσουν σε περιορισμούς στις συντάξεις, τράπεζες χρεοκοπούν, άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους, χρωστάνε πολύ περισσότερα χρήματα από ό,τι ως χτες λόγω των δανείων σε ξένο νόμισμα. Και εμείς σκεφτόμαστε πώς η ραγδαία υποτιμημένη ισλανδική κορόνα κάνει πολύ πιο φτηνό και πολύ πιο πιθανό ένα ταξίδι στην Ισλανδία.

Και δεν το σκεφτόμαστε μόνο εμείς! Το screenshot επάνω είναι από το email που έστειλε το Ισλανδικό Τουριστικό Συμβούλιο, ο ισλανδικός ΕΟΤ, στους Αμερικανούς πελάτες του την Παρασκευή (ολόκληρο το email εδώ). Το μήνυμα είναι σαφές: "Εμείς χάνουμε - εσείς κερδίζετε..." και ακολουθεί μια παρουσίαση γιατί συμφέρει σήμερα πολύ περισσότερο να πας στην Ισλανδία για διακοπές και ψώνια. Και δεν είναι οι μόνοι Ισλανδοί που σκέφτονται έτσι. Η Eygló Svala Arnarsdóttir από το Iceland Review μας προτρέπει ένα reversed shopping spree, να υιοθετήσουμε μια αγαπημένη ως πρόσφατα ισλανδική συνήθεια, ταξιδάκια για ένα παρατεταμένο weekend ακόμα και μόνο για ψώνια σε κάποια ξένη χώρα μερικές ώρες μακριά με το αεροπλάνο όπου όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο φτηνά από την πατρίδα. Μόνο που τώρα αυτή η φτηνή χώρα είναι η Ισλανδία - αν και η προσφορά να πεταχτούμε στο Ρέικιαβικ για ψώνια αφορά μάλλον τους τουρίστες από γειτονικές σχετικά χώρες, που χρειάζεται να πάρεις μόνο ένα αεροπλάνο, τους Σκανδιναβούς, τους Βρετανούς και τους Αμερικάνους.

Πράγματι, πάντως, όσο κι αν αυτό έχει μια θλιβερή διάσταση, όποιος το σκεφτόταν για μια τουριστική εξόρμηση στην Ισλανδία, μπορεί τώρα να ελπίζει. Στον ταξιδιωτικό οδηγό του Lonely Planet που βγήκε το 2007 η Ισλανδία θεωρείται η 2η πιο ακριβή χώρα στον κόσμο για τον τουρίστα με μόνο την Ιαπωνία να την ξεπερνά. Τα πράγματα όμως στην ισοτιμία της ισλανδικής κορόνας έχουν αλλάξει δραματικά. Τα προηγούμενα Χριστούγεννα, το Δεκέμβρη του 2007 χρειάζονταν γύρω στις 90 κορόνες για 1 ευρώ. Σήμερα, η επίσημη ισοτιμία είναι ανάμεσα σε 130 με 150 κορόνες το 1 ευρώ. Αυτό βέβαια είναι η επίσημη ισοτιμία εντός της χώρας. Την ίδια στιγμή η Visa και η Mastercard υπολόγιζαν με ισοτιμία γύρω στις 200 κορόνες το 1 ευρώ, ενώ την Πέμπτη που προσπαθούσε να κλειδώσει το νόμισμα η κεντρική τράπεζα στις 131 κορόνες οι τράπεζες είχαν φτάσει να ανταλλάσσουν 1 ευρώ μέχρι και με 340 κορόνες (στοιχεία από την Kaupthing και το Bloomberg). Στην πραγματικότητα, έχουν σταματήσει οι αγοραπωλησίες της κορόνας και οι ισλανδικές επιχειρήσεις έχουν δυσκολία να βρουν συνάλλαγμα για να κάνουν εισαγωγές, ακόμα και για τρόφιμα.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι παρόλο που σίγουρα μιλάμε για πολύ μεγάλη υποτίμηση κανείς δεν ξέρει την ισοτιμία σήμερα, την ισοτιμία στην οποία θα άλλαζε χρήματα ένας επισκέπτης στην Ισλανδία που τώρα θα προσγειωνόταν στο Ρέικιαβικ ή θα γινόταν η χρέωση στην πιστωτική του κάρτα. Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα, ο πληθωρισμός, που τρέχει με 20% περίπου και θα μπορούσε να αυξηθεί, που θα μετριάσει κάπως την πτώση των τιμών για ένα επισκέπτη. Πάντως, αν τα συνυπολογίσουμε όλα αυτά, φαίνεται ότι η Ισλανδία θα γίνει πολύ πιο προσιτή. Αν πηγαίνατε στην Ισλανδία το καλοκαίρι του 2007, σύμφωνα με τις τιμές του Lonely Planet, θα δίνατε για ένα μάλλον απλό δωμάτιο ξενοδοχείου για 2 άτομα γύρω στις 10.000 κορόνες την ημέρα, δηλαδή με βάση την τότε ισοτιμία γύρω στα 110 ευρώ. Σήμερα, όπως διαπίστωσα μπαίνοντας στο Booking.com και βλέποντας τιμές για το CenterHotel Arnarhvoll στο κέντρο του Ρέικιαβικ η τιμή για 2 άτομα για ένα βράδυ εξακολουθεί να είναι 10.780 κορόνες. Μόνο που με βάση τον μετατροπέα του σάιτ αυτό πια ισούται με 76 ευρώ, με ισοτιμία 1 ευρώ 147 κορόνες. Πρόκειται για μια μείωση της τάξης του 30%. Με 38 ευρώ το άτομο η τιμή είναι πιο κάτω από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σταματάω πριν αρχίσω τις συγκρίσεις με διάφορα ελληνικά νησιά. Και αυτή η μείωση αφορά αναλογικά και το επίσης ακριβό φαγητό σε εστιατόριο, το αλκόολ κλπ Δεν είμαι πάντως σίγουρος ότι αυτή η ισοτιμία θα είναι τελική και δε θα είναι χαμηλότερη.

Έτσι, όσο και αν είναι πραγματικά πρόβλημα να βλέπεις την καταστροφή του άλλου σαν ευκαιρία για εσένα, όποιος ενδιαφερόταν για ένα ταξίδι στη διαβόητη για την ακρίβεια της Ισλανδία το βλέπει πολύ πιο κοντά.

Α, και για να μην το ξεχάσω! Πόσο κάνει ο καφές (ο γαλλικός) σε μια καφετέρια στο Ρέικιαβικ; 280 κορόνες! Πραγματικά πιο φτηνά από την Αθήνα είτε με την παλιά ακριβή είτε με τη νέα φτηνή κορόνα, είτε δηλαδή μιλάμε για 3.1 ευρώ (1 ευρώ = 90 κορόνες) είτε για 1.9 ευρώ (1 ευρώ = 147 κορόνες)! Χμ, μάλλον στην Ελλάδα ο καφές είναι πολύ, πολύ ακριβός τελικά...

Διαδήλωση στο Ρέικιαβικ

Διαδήλωση 200 ατόμων έγινε σήμερα στο Ρέικιαβικ έξω από την Κεντρική Τράπεζα της Ισλανδίας (Seðlabanki Íslands), με αίτημα την παραίτηση του διοικητή της, Ντέιβιντ Όντσον (Davíð Oddsson) (Reuters, Σκάι). Το βίντεο είναι από το ισλανδικό σάιτ mbl.is, της μεγαλύτερης ισλανδική εφημερίδας Morgunblaðið, και το σχετικό θέμα αρχίζει στο σημείο 1:30 του βίντεο. Είναι στα ισλανδικά, αλλά καταλαβαίνει κανείς το κλίμα. Οι διαδηλωτές φωνάζουν "Ντέιβιντ φύγε" και δύο γυναίκες κρατούν πλακάτ που γράφουν "Μείνε ψύχραιμος ενώ σε ληστεύουν". Στο τέλος οι διαδηλωτές τραγουδούν τη διεθνή. Οι διαδηλώσεις δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες στην ισλανδική πρωτεύουσα.

Ο Ντέβιντ Όντσον ήταν πρωθυπουργός της Ισλανδίας για 13 χρόνια, από το 1991 ως το 2004, και θεωρείται ο αρχιτέκτονας της ιδιωτικοποίησης των τραπεζών και της "φιλελευθεροποίησης" της ισλανδική οικονομίας. Υπήρξε και Υπουργός Εξωτερικών από το 2004 ως το 2005 και από τότε είναι διοικητής της κεντρικής τράπεζας. Ανήκει στο Κόμμα Ανεξαρτησίας (Sjálfstæðisflokkurinn), δεξιό κόμμα που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της χώρας από την εποχή της ανεξαρτησίας από τη Δανία, το 1944, αν και συνήθως σε συμμαχία με μικρότερα κόμματα. Χαρακτηριστικά, όλοι οι αρχηγοί του κόμματος έχουν γίνει και πρωθυπουργοί της χώρας για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα. Στο ίδιο κόμμα ανήκει και ο νυν πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε (Geir Haarde), ο οποίας είχε ενεργό ρόλο στις αλλαγές που οδήγησαν τις ισλανδικές τράπεζες στη σημερινή κρίση. Ο Γκέιρ Χάαρντε, οικονομολόγος ο ίδιος, είχε την κρίσιμη θέση του Υπουργού Οικονομικών από το 1998 ως το το 2005 και του Υπουργού Εξωτερικών από το 2005 ως το 2006 που έγινε πρωθυπουργός.

"Η τράπεζά σου δε νοιάζεται για σένα"

Από συναυλία εμψύχωσης και διαμαρτυρίας στο Ρέικιαβικ την Τετάρτη έξω από το κοινοβούλιο που διοργάνωσε ο Ισλανδός μουσικός της ροκ Bubbi Morthens. Τό σύνθημα στη μπλούζα φωνάζει Bankanum þínum er sama um þig, δηλαδή "Η τράπεζά σου δε νοιάζεται για σένα".

Όλες οι μεγάλες ισλανδικές τράπεζες υπό κυβερνητικό έλεγχο

Τα μοντέρνας αρχιτεκτονικής κεντρικά γραφεία της Kaupthing στο Ρέικιαβικ

Μετά την Glitnir και την Landsbanki, και η Kaupthing, η μεγαλύτερη τράπεζα στην Ισλανδία πέρασε υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης. Έτσι, μέσα σε λιγότερο από δύο βδομάδες από τότε που ξεκίνησε η κρίση, όλες οι μεγάλες ισλανδικές τράπεζες διοικούνται πια από την κυβέρνηση. Η Landsbanki και η Kaupthing, όμως, δεν εθνικοποιήθηκαν, η κυβέρνηση δεν έβαλε λεφτά, απλά χρησιμοποίησε τις διευρυμένες οικονομικές εξουσίες που της δόθηκαν με νόμο τη Δευτέρα, αλλά και στη Glitnir ακυρώθηκε η απόφαση για ένεση κεφαλαίου με το 75% των μετοχών στα χέρια της κυβέρνησης και απλά πέρασε στον έλεγχο της κυβέρνησης με βάση τον ίδιο νόμο. Η ισλανδική κυβέρνηση επενέβη στην Kaupthing όταν η βρετανική κυβέρνηση ανέλαβε τη διοίκηση των βρετανικών δραστηριοτήτων της τράπεζας και πούλησε την ιντερνετική τράπεζα Kaupthing Edge στην ING Direct, του ολλανδικού ομίλου Internationale Nederlande, ο οποίος αγόρασε και τη Heritable Bank από τις βρετανικές δραστηριότητες της Landsbanki.

H Glitnir και η Landsbanki σταμάτησαν να εξυπηρετούν τα χρέη τους, αν και δεν έχουν κηρύξει χρεοκοπία. Η Νορβηγία χορήγησε δάνειο 800 εκατομμυρίων δολαρίων στην τοπική θυγατρική της Glitnir. Η κυβέρνηση δημιούργησε μια νέα τράπεζα, τη Nýi (Νέα) Landsbanki, και της μεταβίβασε όλη την περιουσία της Landsbanki εντός της χώρας. 500 υπάλληλοι θα απολυθούν από τη Landsbanki.

Υποκατάστημα της Landsbanki στο Ρέικιαβικ

Τι γίνεται όμως με τη Landsbanki εκτός Ισλανδίας; Η θυγατρική της ιντερνετική τράπεζα στη Βρετανία, Icesave, χρεοκόπησε και μάλιστα η ισλανδική κυβέρνηση είπε ότι δε θα καλύψει τους καταθέτες ως το ποσό των 20.000 ευρώ όπως υποχρεούται, αλλά θα ...συζητήσει το θέμα με τη βρετανική κυβέρνηση και θα δώσει χρήματα αργότερα από τα κεφάλαια της Landsbanki. Αυτό οδήγησε σε κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών καθώς η Βρετανία δήλωσε ότι θα μηνύσει την Ισλανδία και προχώρησε σε πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας χρησιμοποιώντας εξουσίες που τις παρέχονται από τον αντιτρομοκρατικό νόμο! Ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν έφτασε να απειλήσει ότι θα παγώσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία των ισλανδικών επιχειρήσεων στη χώρα του. Οι ισλανδικές τράπεζες και οι Ισλανδοί επιχειρηματίες είναι ιδιαίτερα δραστήριοι στη Βρετανία. Έχουν στην ιδιοκτησία τους μεγάλες αλυσίδες λιανικών πωλήσεων, χρηματοδοτούν σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες και πολλοί οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλοι δημόσιοι φορείς έχουν καταθέσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών σε ισλανδικές τράπεζες, ενώ και η ποδοσφαιρική ομάδα West Ham είναι ισλανδικής ιδιοκτησίας.

Το χρηματιστήριο στο Ρέικιαβικ έκλεισε για δύο μέρες και θα ξανανοίξει τη Δευτέρα. Πέρα από το δάνειο 4 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη Ρωσία, η Ισλανδία ζητάει επίσης χρήματα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Παράλληλα, η προσπάθεια κλειδώματος της κορόνας εγκαταλείφτηκε, καθώς, ενώ ο στόχος της Κεντρικής Τράπεζας ήταν οι 131 κορόνες για 1 ευρώ στην αγορά η τιμή ήταν πάνω από 200 και έφτασε μάλιστα μέχρι και τις 350 κορόνες για 1 ευρώ.

Το ζήτημα είναι αν βρισκόμαστε στην κορύφωσης της κρίσης για τις ισλανδικές τράπεζες και την Ισλανδία γενικότερα ή αν θα υπάρξουν και χειρότερα. Κάποιες δραστηριότητές τους στο εξωτερικό, αν δεν περάσουν στον έλεγχο των τοπικών κυβερνήσεων επειδή δε θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ήδη πουλιούνται και αυτό μάλλον θα συνεχιστεί. Για την κορόνα δεν φαίνεται να υπάρχει μια ορατή λύση και θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα με τον πληθωρισμό. Πολλοί Ισλανδοί θα χάσουν τη δουλειά τους. Τι χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί; Να χρεοκοπήσει και το ίδιο το κράτος μην μπορώντας να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις των ισλανδικών τραπεζών στο εξωτερικό ή μη μπορώντας να διασφαλίσει περισσότερα δάνεια πέρα από το ρωσικό των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πού είναι το τέλος κανείς δεν ξέρει.

Για περισσότερες, συγκεντρωμένες πληροφορίες δείτε και το άρθρο της Wikipedia 2008 Icelandic financial crisis που ανανεώνεται διαρκώς.

Σήμερα, μια άλλη χώρα

"Καμία έκπληξη που η Ισλανδία έχει τους ευτυχέστερους ανθρώπους στον κόσμο",
The Observer, 18 Μαΐου 2008

"Το πάρτι τελείωσε για την Ισλανδία, το νησί που προσπάθησε να αγοράσει τον κόσμο",
The Observer, 5 Οκτωβρίου 2008

Μέσα σε λίγους μήνες το τι πρέπει να θεωρείται φυσιολογικό, τι πρέπει να μη μας προκαλεί έκπληξη άλλαξε δραματικά. Όσο λογικό και αναμενόμενο ήταν για τον Ομπζέρβερ το Μάη οι Ισλανδοί να είναι "οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο", άλλα τόσο έκπληξη δείχνει σήμερα η ίδια εφημερίδα που ένα νησί προσπάθησε να ζήσει πάνω από τις δυνάμεις που μπορεί ποτέ να έχει ένα τόσο μικρό σε πληθυσμό μέρος.Η εικόνα μιας χώρας άλλαξε άρδην μέσα σε δύο βδομάδες. Η εποχή που η Ισλανδία κατέλαβε την πρώτη θέση στο Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ για το 2007/2008, που μετρά όχι μόνο τον ονομαστικό πλούτο, αλλά και το επίπεδο ζωής συνεκτιμώντας την κατάσταση στην υγεία και την εππαίδευση, φαντάζει πολύ μακρινή.

Και το δεύτερο αυτό δημοσίευμα του Ομπζέρβερ, της 5ης Οκτωβρίου, της προηγούμενης δηλαδή Κυριακής, δεν πρόλαβε κάποιες σημαντικές τελευταίες εξελίξεις που κάνουν την εικόνα σαφώς χειρότερη. Χτες η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισλανδίας, Landsbanki, πέρασε σε κρατικό έλεγχο με την προοπτική της κρατικοποίησης ή της χρεοκοπίας. Η θυγατρική της στη Βρετανία με 300.000 πελάτες, η Icesave, σταμάτησε τις συναλλαγές. Ισλανδικά ασφαλιστικά ταμεία και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ρευστοποιούν σημαντικά τμήματα των επενδύσεών τους στο εξωτερικό και επαναπατρίζουν τα κεφάλαιά τους. Η ισλανδική κυβέρνηση ενίσχυσε με δάνειο 500 εκατομμυρίων ευρώ την μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, την Kaupthing, και η σουηδική κεντρική τράπεζα δάνεισε άλλα 514 εκατομμύρια ευρώ στο σουηδικό κλάδο της τράπεζας. Η ίδια η ισλανδική κυβέρνηση ζήτησε και πήρε δάνειο 5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη Ρωσία για να στηρίξει την κορόνα, που παρά τις προσπάθειες να κλειδωθεί συνέχισε να πιέζεται. O πρωθυπουργός της Ισλανδίας Γκέιρ Χάαρντε (Geir Haarde) δήλωσε ότι δεν είχαν "την υποστήριξη που ζητούσαμε από τους φίλους μας" και για αυτό στράφηκε στην Ρωσία, καθώς το 1.5 εκατομμύριο ευρώ που διέθεταν οι σκανδιναβικές κεντρικές τράπεζες δεν επαρκούσε. Αυτό όμως είχε σα συνέπεια να οργιάσουν οι φήμες ότι η Ισλανδία, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ που κατέχει στρατηγική θέση, παραχώρησε σε αντάλλαγμα στη Ρωσία αεροπορική βάση έξω από το Ρέικιαβικ που είχαν εγκαταλείψει οι ΗΠΑ το 2006, κάτι που διαψεύστηκε κατηγορηματικά από ισλανδικής πλευράς.

"Καμια έκπληξη" που τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης δε θεωρούν πια τους Ισλανδούς τους ευτυχέστερους ανθρώπους στον κόσμο.

"Το πάρτι τελείωσε"

Τα κεντρικά γραφεία της Γκλίτνιρ (Glitnir) στο Ρέικιαβικ, της τρίτης μεγαλύτερης
ισλανδικής τράπεζας, που κρατικοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου για 600 εκατομμύρια ευρώ

Η Ισλανδία σπάνια αναφέρεται στα διεθνή και τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Και όταν αυτό συμβαίνει, πρόκειται συνήθως για κάποια είδηση που αφορά τη Μπιόρκ, πιθανόν τον ισλανδικό κινηματογράφο, ίσως και κάποιο ηφαίστειο ή τη φαλαινοθηρία. Όμως αυτήν την τελευταία βδομάδα οι αναφορές είναι συνεχείς και αφορούν την κρίση στις ισλανδικές τράπεζες που απειλούνται με χρεοκοπία και τη ραγδαία υποτίμηση της κορόνας.

Ο Μπιάρνι Μπρίνγιοουλφσον (Bjarni Brynjólfsson), εκδότης του αγγλόφωνου ισλανδικού περιοδικού Iceland Review, λεει κάποια αιχμηρά αλλά πιθανόν αληθινά πράγματα για το πώς έφτασε η χώρα ως εδώ στο πρόσφατο άρθρο του με το χαρακτηριστικό τίτλο "The Party Is Over":

Υπάρχουν γενιές ανθρώπων στις κοινωνίες μας που πιστεύουν ότι τα λεφτά φυτρώνουν στα δέντρα. [...] Έχω συχνά αναρωτηθεί, κοιτάζοντας όλα αυτά τα καινούργια αυτοκίνητα εδώ στους δρόμους, που μερικά από αυτά κοστίζουν πάνω από 20 εκατομμύρια ισλανδικές κορόνες (133.000 ευρώ), από πού προέρχεται όλος αυτός ο ξαφνικός πλούτος. [...] Στα μέσα της δεκαετίας του '90 ήμουν εκδότης σε ένα λαϊκό περιοδικό και ετοιμάσαμε ένα θέμα που αφορούσε έναν έμπορο αυτοκινήτων που είχε στην έκθεσή του τα νεοαφιχθέντα τζιπ της Πόρσε. Το ενδιαφέρον στην ιστορία ήταν ότι 9 τέτοια πολυτελή αμάξια είχαν παραγγελθεί από πελάτες που είχαν τη βούληση να σκάσουν τόσα χρήματα που με έκαναν απλά να ζαλίζομαι εκείνη την εποχή. Τώρα υπάρχουν πάνω από 500 τέτοια αμάξια στους δρόμους. Τα Toyota Land Cruiser είναι για τους μαραγκούς. Αν θες να φαίνεσαι πλούσιος, οδηγείς Πόρσε, Lexus, τζιπ Audi ή BMW. Οι μισθοί στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχουν φτάσει στα όρια της ανοησίας.

Και δεν είναι μόνο τα ακριβά αυτοκίνητα:

Ζω κοντά στην περιοχή του αεροδρομίου του Ρέικιαβικ. Όταν αυτό το πάρτι της πολυδάπανης συμπεριφοράς ήταν στην κορύφωσή του, μετά βίας μπορούσαμε να κοιμηθούμε από το πηγαινέλα των ιδιωτικών τζετ τη νύχτα. Γινόταν ένα ατέλειωτο πάρτι με επενδυτές προσκεκλημένους από όλες τις γωνιές του κόσμου και σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Το πάρτι αυτό περιελάμβανε ταξίδια για ψάρεμα σολομού, αγώνες ποδοσφαίρου, αγώνες Φόρμουλα 1 και συναυλίες. Ο Έλτον Τζον έπαιξε σε ένα πάρτι· τα τελευταία iPod διανεμήθηκαν σε όλους τους καλεσμένους σε ένα άλλο. Ποιος άλλος πληρώνει τώρα για όλη αυτήν την τρέλα παρά οι μικρομέτοχοι και το σκληρά εργαζόμενο κοινό που απολύεται από τις χρεοκοπημένες εταιρείες;

Τώρα μπορώ να κοιμηθώ εν ειρήνη. Σπάνια ακούω πια τη βοή των ιδιωτικών τζετ. Όπως μου είπε πρόσφατα ένας φίλος μου: Τα φώτα έσβησαν και το πάρτι τελείωσε. Αύριο πρέπει να καθαρίσουμε.

Εικόνες από πάρτι που μας διηγείται ο Μπιάρνι που σίγουρα δε τις συναντάμε μόνο στην Ισλανδία.

Ρεπορτάζ του Σκάι για την οικονομική κρίση στην Ισλανδία

Ρεπορτάζ από το κεντρικό δελτίο ειδήσεων των 9 από την τηλεόραση του Σκάι στις 5 Οκτωβρίου. Μια επισκόπηση και μια ερμηνεία για την πρόσφατη οικονομική κρίση στην Ισλανδία.







Και το αντίστοιχο κάπως εκτενέστερο και επικαιροποιημένο άρθρο από το σάιτ του Σκάι: Δυσκολίες αλά ισλανδικά.

Ισλανδία 2008. Το φυλλάδιο του Ισλανδικού Τουριστικού Συμβουλίου.

Σας παρουσιάζω το φυλλάδιο του "Ισλανδικού Τουριστικού Συμβουλίου", του ισλανδικού ΕΟΤ δηλαδή, για το 2008. Παρόλο που η πιο φιλόξενη περίοδος για επισκέψεις στην Ισλανδία, από την πλευρά του καιρού, έχει περάσει για το 2008, το φυλλάδιο είναι πραγματικά πολύ ωραίο για τις εντυπωσιακές και όμορφες φωτογραφίες που έχει. Δίνει μια ιδέα για τα αξιοθέατα της χώρας, όσον αφορά κυρίως τα τοπία. Πάντως, μην ξεχνάμε ότι, παρόλο που ο καιρός δεν είναι αυτός που έχουμε συνηθίσει στα νότια της Ευρώπης, τα Χριστούγεννα είναι πολύ σημαντικά στην Ισλανδία, με λαμπρές εορταστικές εκδηλώσεις και αποτελούν μια ευκαιρία για επίσκεψη, όπως και το καλοκαίρι.

Χρησιμοποιώ εδώ το λογισμικό iPaper από το σάιτ Scribd.com, που επιτρέπει την παρουσίαση εγγράφων, φυλλαδίων κλπ ώστε να είναι εύκολα στην ανάγνωση με μεγάλο παράθυρο παρουσίασης και ελαφριά στο κατέβασμα της σελίδας. Το Scribd είναι για τα έγγραφα, τα pdf και άλλα συναφή είδη αρχείων ό,τι είναι το YouTube για τα βίντεο. Μπορείτε να κατεβάσετε την μπροσούρα στον υπολογιστή σας πατώντας στην πάνω αριστερή γωνία του ένθετου (embedded) παραθύρου, εκεί όπου βρίσκεται το εικονίδιο Scribd. Χρειάζεται να γραφτείτε στο Scribd, αλλά είναι δωρεάν και πραγματικά πολύ εύκολο, αρκεί να δώσετε ένα email.

Iceland Tourist Board Brochure 2008 - Upload a Document to Scribd

Πάμε Ισλανδία!

Το Πάμε Ισλανδία! είναι ένα μπλογκ για την Ισλανδία που θα περιλαμβάνει πληροφορίες για όλες τις πτυχές της ζωής στη χώρα. Η προσέγγιση θα είναι κατά βάση ταξιδιωτική και, κατά κάποιον τρόπο, τουριστική. Θα προσπαθήσω να αποφύγω πάντως τα κύρια προβλήματα που συνήθως υπάρχουν όταν βλέπει κανείς τα πράγματα σαν ταξιδιώτης και τουρίστας. Αναφέρομαι στην τάση για εξιδανίκευση και μυθοποίηση της χώρας που μας ενδιαφέρει, όπου όλα είναι "πανέμορφα, ιδανικά, τέλεια" και επικρατεί μια φολκλορική διάθεση, αλλά και στην αντίστροφη τάση, όπου προσπαθούμε να ανακαλύψουμε σε κάθε βήμα ότι αυτό ή το άλλο "στην Ελλάδα είναι καλύτερο", οι άλλοι είναι όλο μειονεκτήματα που είναι σε μας ξένα, το ένα μας ξινίζει και το άλλο μας βρωμάει. Και στην περίπτωση της Ισλανδίας έχουμε μια χώρα με πραγματικούς ανθρώπους με πραγματικές ζωές -με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Γιατί η Ισλανδία; Γιατί είναι μια χώρα με την οποία έχω ασχοληθεί αρκετά και έχω διαβάσει σχετικά. Γιατί έχω μαζέψει κατά καιρούς μια σειρά από πληροφορίες, φωτογραφίες, βίντεο και άλλα που κάπως θα ήθελα να τα οργανώσω και να τα παρουσιάσω. Γιατί αν και δεν έχω πάει ποτέ πολύ θα το ήθελα να πάω. Αλλά αυτοί είναι οι προσωπικοί μου λόγοι.

Η Ισλανδία όμως είναι, νομίζω, ευρύτερα ενδιαφέρουσα γιατί είναι μια πραγματικά όμορφη χώρα, με μια φύση ιδιαίτερη και εντυπωσιακή, με γκέιζερ, φιόρδ, καταρράκτες, παγετώνες, ηφαίστεια, Βόρειο Σέλας. Η ιστορία της ξεκινάει με τους Βίκινγκς (και τους Κέλτες σκλάβους τους βεβαίως), αν και θα ήταν κάπως απλοϊκό και ενάντια στην ιστορία να εξηγούμε ό,τι βλέπουμε σήμερα στη χώρα με βάση αυτό το απώτερο παρελθόν. Αλλά και για έναν ακόμα λόγο. Γιατί είναι μια χώρα εξωτική αλλά και στην Ευρώπη, κοντά μας αλλά ιδιαίτερη, διαφορετική. Και όσο την εξερευνά κανείς βρίσκει και άλλα πράγματα πέρα από το εντυπωσιακά τοπία. Βρίσκει μια εντυπωσιακή μουσική σκηνή, που περιλαμβάνει τη Μπιόρκ (Bjork) και τους Σίγκουρ Ρος (Sigur Rós), αλλά κάθε άλλο παρά περιορίζεται σε αυτούς, και βρίσκει επίσης έναν ισλανδικό κινηματογράφο που πραγματικά ανθεί και έχει κάτι να πει, συνειδητοποιώντας την ανάγκη να υπερβεί την επίδειξη των ωραίων τοπίων της χώρας. Και βέβαια είναι μια πραγματική κοινωνία με τα πλεονεκτήματα μιας σκανδιναβικής χώρας, αλλά και με αντιθέσεις και συγκρούσεις -ακόμα και με τράπεζες που κρατικοποιούνται για να μη χρεοκοπήσουν...

Ξεκινάμε λοιπόν με ένα μικρό δείγμα από τη χώρα: