Διαδήλωση-σεισμός στο Ρέικιαβικ με εντυπωσιακή συμμετοχή

Βίντεο από το portal της μεγάλης ισλανδικής εφημερίδας Morgunblaðið

Μια από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στην ιστορία της Ισλανδίας έγινε το Σάββατο, 15 Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή περίπου 8.000 ανθρώπων. Πρόκειται για άκρως εντυπωσιακή συμμετοχή για μια χώρα 320.000 κατοίκων. Το αντίστοιχο στην Ελλάδα θα ήταν μια πορεία της τάξης των 275.000, στο μέγεθος δηλαδή των μεγάλων αντιπολεμικών διαδηλώσεων της Αθήνας το 2003! Ακόμα και η αστυνομία δίνει 6.000 συμμετέχοντες, ενώ κάποιοι από τους διαδηλωτές ανεβάζουν τη συμμετοχή στις 10.000. Η πορεία αυτή είναι η 6η στη σειρά των "πορειών του Σαββάτου" που διοργανώνονται εδώ και ενάμιση μήνα, από όταν άρχισε η κρίση. Το προηγούμενο Σάββατο η συμμετοχή ήταν στις 4.000 και τα προηγούμενα Σάββατα στις 2.000. Οπότε πρόκειται μια σαφή κλιμάκωση, η οποία πάντως απουσιάζει από τα ρεπορτάζ των διεθνών ΜΜΕ.

Οι διαδηλωτές ήταν από όλες τις ηλικίες και όλες τις επαγγελματικές κατηγορίες, με πιο δυναμικούς νεολαίους, μαμάδες και μπαμπάδες με τα μικρά παιδιά τους και ηλικιωμένους, όλους παρόντες στο Austurvöllur, μπροστά από το κοινοβούλιο. Οι πολιτικές απόψεις των διαδηλωτών, όπως είναι λογικό ιδιαίτερα σε τόσο μαζικές κινητοποιήσεις, διέφεραν με άλλους να ζητούν την άμεση ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, άλλους να απορρίπτουν το δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τη λιτότητα και τις αντικοινωνικές πολιτικές που θα φέρει αλλά και με δυναμική συμμετοχή αναρχικών με αντικαπιταλιστικά συνθήματα. Μερικοί από τους διαδηλωτές πέταξαν αυγά, ντομάτες, πεπόνια και γιαούρτι στο κτίριο του κοινοβουλίου, ενώ μπήκαν και μερικές μικρές φωτιές με χαρτί υγείας στο κοινοβούλιο χωρίς όμως συνέχεια. Το κεντρικό αίτημα της διαδήλωσης ήταν η άμεση παραίτηση της κυβέρνησης και του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και τη διεξαγωγή εκλογών.

Βίντεο από τον Ισλανδό μπλόγκερ Dori Sig

Οι τοποθετήσεις των ομιλητών μεταδόθηκαν από το κρατικό ραδιόφωνο και την κρατική τηλεόραση. Ο φιλόσοφος Βίδαρ Θόρστεινσον αναφέρθηκε στο λόγο του σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων που είχαν υπό τον έλεγχό τους τη χώρα, έβγαζαν τους φίλους τους από τη φυλακή, πέρναγαν από τη βουλή τους νόμους που ήθελαν και διόριζαν τους άμεσους συγγενείς τους σε όλες τις θέσεις ευθύνης.

Μέσα στην εβδομάδα μάλιστα, την Τετάρτη το βράδυ, τα γραφεία του δεξιού Κόμματος Ανεξαρτησίας του πρωθυπουργού Γκέιρ Χάαρντε βάφτηκε με κόκκινες μπογιές, σε μία ακόμη ένδειξη οργής προς την κυβέρνηση.

Τα πολυπόθητα δάνεια δεν ήρθαν ούτε αυτή τη βδομάδα, αφού το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανέβαλε για τρίτη φορά την απόφασή του, υπό την πίεση της Βρετανίας και της Ολλανδίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά, που ζητούσαν η Ισλανδία να ξεκινήσει τις διαδικασίες για την αποζημίωση με το ποσό των 20.000 ευρώ των καταθετών της ισλανδικής τράπεζας Icesave που δραστηριοποιούνταν στις χώρες αυτές και χρεοκόπησε. Το ποσό αυτό προβλέπεται από τη συμμετοχή της Ισλανδίας στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου (ΕΖΕΣ, δηλαδή την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν). Το ζήτημα είναι βέβαια ότι η Ισλανδία απλά δεν είχε τα λεφτά για κάτι τέτοιο. Χτες όμως υπήρξε συμφωνία και φαίνεται πως οι αποζημιώσεις θα δοθούν με την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας, που όμως μπορεί να πάρει ως και τρία χρόνια, και το ισλανδικό κράτος θα βάλει το υπόλοιπο ποσό, που μπορεί να φτάσει ως και τα 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Το μερίδιο του ισλανδικού κράτους πιθανόν να καλυφτεί από δανεισμό από τη Βρετανία και την Ολλανδία, αλλά και με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά από τις εξελίξεις αυτές, την Τετάρτη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να εγκρίνει το δάνειο ύψους 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τις σκανδιναβικές χώρες τις πιο πιθανές υποψήφιες για να χορηγήσουν τα 4 ακόμα δισεκατομμύρια που χρειάζεται η Ισλανδία.

Η ένταση πάντως στις σχέσεις με τη Βρετανία παραμένει, κάτι που οδήγησε στην ακύρωση της αποστολής βρετανικών αεροσκαφών για περιπολίες στον ισλανδικό εναέριο χώρο, όπως γίνεται κυκλικά από νατοϊκές χώρες, αφού η Ισλανδία δε διαθέτει ένοπλες δυνάμεις. Ενδεικτικό της δυσαρέσκειας και της απογοήτευσης στην Ισλανδία από τη στάση χωρών που θεωρούσε φίλες και σύμμαχες σε αυτή την ώρα ανάγκης ήταν τα λόγια του Ισλανδού προέδρου Όουλαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον σε επίσημο γεύμα με τους ξένους πρεσβευτές στο Ρέικιαβικ. Ο Γκρίμσον σόκαρε τους συνομιλητές του με τη δριμεία κριτική στους γείτονες της Ισλανδίας και υποστήριξε ότι η Ισλανδία πρέπει να βρει "νέους φίλους". Μάλιστα, έφτασε να προσφέρει στο Ρώσο αντιπρόσωπο τη χρήση της στρατιωτικής βάσης του Κέφλαβικ, που ως το 2006 ελεγχόταν από τις ΗΠΑ! Ο Ρώσος αντιπρόσωπος αντιμετώπισε την προσφορά με έκπληξη αλλά και χιούμορ και απέρριψε την πρόταση. Αργότερα, ο Ισλανδός πρόεδρος υποστήριξε ότι δεν έκανε ποτέ τέτοια πρόταση, που δεν είναι εξάλλου στην αρμοδιότητές του, αλλά ότι μετέφερε την έντονη δυσαρέσκεια που υπάρχει στη Ισλανδία για τη Βρετανία και τις σκανδιναβικές χώρες πλην Νορβηγίας και Φερόων. Το πιο πιθανό είναι ότι πράγματι είπε κάτι τέτοιο για τη βάση του Κέφλαβικ, αλλά πιο πολύ για να δείξει την ένταση της διαμαρτυρίας του παρά ως μια πραγματική πρόταση προς τη Ρωσία.

Σημείωση:
Για όσους και όσες θέλουν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των κινητοποιήσεων από την αρχή συγκέντρωσα όλα τα σχετικά ποστ κάτω από την ετικέτα/tag πορείες του Σαββάτου. Στην πραγματικότητα βέβαια μια αρχική διαμαρτυρία έγινε Τετάρτη και η πρώτη πορεία έγινε Παρασκευή, αλλά από εκεί και όλες οι κινητοποιήσεις που ήταν και οι μαζικότερες έγιναν Σάββατο. Γι' αυτό επέλεξα αυτήν την ονομασία.